Jak rozpoznać porażenie mózgowe?

Zdrowie dziecka jest z pewnością jedną z najistotniejszych dla rodzica kwestii. To właśnie dlatego regularne przeprowadzanie badań prenatalnych oraz wszelkich dodatkowych testów zlecanych przez specjalistów jest kluczowe dla wczesnego zdiagnozowania i leczenia różnego rodzaju schorzeń. Wśród najpoważniejszych form chorobowych, jakie mogą przytrafić się w okresie niemowlęcym, pojawia się dziecięce porażenie mózgowe.

Czym jest dziecięce porażenie mózgowe?

Przez dziecięce porażenie mózgowe rozumie się grupę trwałych zaburzeń związanych z rozwojem ruchowym, a także postawą. Prowadzą one do ograniczenia możliwości wykonywania wielu czynności. Na mózgowe porażenie dziecięce składa się szereg zaburzeń:

• ruchowe,
• czuciowe (sensoryczne),
• poznawcze (kognitywne),
• behawioralne,
• percepcyjne,
• komunikacyjne.

Porażenie mózgowe może dotykać wspomnianych sfer w różnym stopniu. Podczas gdy niektórzy chorzy są w stanie funkcjonować zachowując przy tym częściową samodzielność, inni nie mają takiej możliwości.

Przyczyny dziecięcego porażenia mózgowego

Specjaliści nie są w stanie wskazać jednej, podstawowej przyczyny występowania porażenia mózgowego u dzieci. Uważa się jednak, że czynniki, jakie mają wpływ na zwiększenie ryzyka wystąpienia takiego stanu, mogą wiązać się z trzema okresami:

• ciąży – to oznacza, że do wystąpienia porażenia mózgowego doszło już na etapie ciąży. Wśród czynników, które mogą mieć związek z takim stanem rzeczy, wymienia się między innymi: choroby przewlekłe matki, konflikt serologiczny, wady wrodzone matki, nieodpowiednia dieta w trakcie trwania ciąży: niedożywienie lub spożywanie przetworzonych pokarmów, palenie papierosów i spożywanie alkoholu, zatrucie ciążowe, mutacje genetyczne u płodu, a także niektóre schorzenia, takie jak toksoplazmoza czy cytomegalia;
• okołoporodowym – wśród czynników okresu okołoporodowego wymienia się wszelkie nieprawidłowości i problemy, które utrudniły dziecku prawidłowe przyjście na świat – np. niedotlenienie, wcześniactwo;
• poporodowym – infekcje systemu nerwowego, zakażenia, urazy mechaniczne, niektóre wady rozwojowe, jak np. wodogłowie.

Choć nie ma na to jasnych dowodów, nierzadko mówi się również o tym, że ciąża mnoga może sprzyjać występowaniu porażenia mózgowego u dzieci, głównie ze względu na trudniejsze dla dziecka warunki w macicy matki.

Objawy porażenia mózgowego

W przypadku niektórych dzieci, zwłaszcza tych, które cierpią na łagodną postać porażenia, wykrycie jego pierwszych objawów bywa utrudnione. Jednocześnie, wdrożenie specjalistycznego leczenia oraz fizjoterapii najwcześniej jak to możliwe jest kluczowe, by można było zapewnić dziecku jak największy komfort i samodzielność. Pierwszym i zarazem najczęściej pojawiającym się objawem dziecięcego porażenia mózgowego jest upośledzenie zdolności utrzymywania odpowiedniej postawy ciała, a także prawidłowego wykonywania ruchów. To właśnie dlatego wczesne zdiagnozowanie porażenia mózgowego jest tak trudne: w pierwszych miesiącach życia dzieci dopiero opanowują podstawowe ruchy, jak obracanie się, siadanie czy wstawanie. Warto przy tym nadmienić, że widełki czasowe dla poszczególnych czynności są dość szerokie: przykładowo, dziecko może zacząć chodzić w okolicach 10-go miesiąca życia, ale równie dobrze może postawić swoje pierwsze kroki mając 1,5 roku. Oprócz zaburzeń w sferze ruchowej, u chorego dziecka mogą pojawiać się również inne objawy. Wśród nich można wymienić:

• upośledzenie pracy narządów zmysłu (np. niedosłuch, niedowidzenie itp.),
• epilepsję,
• mniejsze lub większe ograniczenia rozwoju intelektualnego,
• kłopoty z mową,
• trudności komunikacyjne.

Dziecięce porażenie mózgowe – rehabilitacja

Jak widać wyżej, porażenie mózgowe może utrudniać wiele sfer życia dziecka. Co za tym idzie, również jego leczenie oraz rehabilitacja obejmują bardzo wiele sfer. Jedną z kluczowych części jest rehabilitacja neurologiczna, która wspiera prawidłową pracę mózgu i umożliwia jego rozwój adekwatny do możliwości danego dziecka. Jednak nie mniejsze znaczenie ma również specjalistyczna rehabilitacja ruchowa. Wśród popularnych metod znajduje się np. NDT Bobath, mające na celu odtwarzanie prawidłowych wzorców ruchowych i wytwarzanie pewnego rodzaju “odruchów” u dziecka, jeśli chodzi o przemieszczanie się, siadanie czy sięganie po przedmioty. Dzięki regularnej rehabilitacji ruchowej można pobudzić do pracy nie tylko mięśnie, ale również mózg. Ważnym jest, aby dobrać terapię do możliwości i potrzeb dziecka. Nie każdy maluch wymaga tego samego typu ćwiczeń i terapii, a tylko odpowiednio dobrana rehabilitacja ma szansę poprawić stan dziecka.